Vrijheid is niet meer zo vanzelfsprekend

 

Vandaag herdenken wij Nederlanders de slachtoffers van de 2^e Wereldoorlog. Een verhaal over de gebeurtenissen tijdens de oorlog die mij verteld zijn. Ik blijf erover vertellen en schrijven om te herdenken en niet te vergeten.

Vrijheid is niet meer zo vanzelfsprekend

Ik ben op Schalkhaar geboren. ‘Op’ en niet ‘in’. Taalkundig klopt het niet, maar ik herinner mij nog de tijd toen ik daar woonde, dat het zo werd gezegd. Schalkhaar was vroeger Gemeente Diepenveen, maar nu Gemeente Deventer. Vandaag herdenkt Nederland de slachtoffers van de 2^e Wereldoorlog. Documentaires en verhalen over de bezetting zijn dezer dagen te beluisteren en te zien op radio en Tv. De documentaire “Mijn Opa was een Schalkhaarder” onlangs uitgezonden op NPO1, was dan ook voor mij zeer interessant om te volgen. Zoveel herkenning van de beelden van de omgeving, van de Westenbergkazerne, de Kolkmansweg waar het huis stond van mijn grootouders en waarin ik na de oorlog met mijn ouders mijn eerste zeven jaren heb gewoond. Vlak bij de Wetering en over de brug was de kazerne. Allemaal bekend, maar het thema: “Mijn Opa was Schalkhaarder” was mij onbekend. Hoewel er wel over de gebeurtenissen tijdens de oorlog werd gesproken is dit onderdeel nooit ter sprake gekomen. De verhalen die verteld werden vond ik indrukwekkend, beangstigend en hebben in mijn jonge jaren diepe indruk op mij gemaakt. Zeker tijdens deze dagen  van herdenking en viering van de bevrijding komen die herinneringen van die verhalen weer boven.

Mijn grootouders hadden een galanterie winkeltje in de voorkamer van hun huis. Mijn Opa ging met paard en wagen de boer op om zijn artikelen aan de man te brengen. Tijdens de bezetting werden de paardjes ingevorderd en werden de fietsen meegenomen. Zo is mij verteld. Ik probeer mij voor te stellen wat een impact dat moet hebben gegeven om te zien hoe de paarden worden meegenomen, afgevoerd en je niet meer in de gelegenheid bent om in vrijheid te kunnen voorzien in je onderhoud. De overheersing van een bezetter. Dat je geheel machteloos bent.

Ik heb de gebeurtenissen van mijn Opa en Oma altijd interessant gevonden, maar ook beangstigend. Vooral wanneer ze verhaalden over de bombardementen vlak voor de bevrijding in 1944. Ze moesten vluchten. Hebben bij een boer geschuild onder een berg bieten. Hoe dat er uit moet hebben gezien, daar probeer ik mij nog steeds een voorstelling van te maken, maar jammer genoeg nooit te weten gekomen. Wat zou Ik het mijn grotouders nog graag willen kunnen vragen. Bij terugkomst lag de voorkant van hun huis in puin en vonden ze twee overleden Canadese soldaten. Eén daarvan lag over de toonbank.

Maar er gebeurden ook positieve dingen. Mijn ouders hebben elkaar ontmoet tijdens de oorlog. Ergens diep in mijn herinnering, is dat zij elkaar ontmoet zouden hebben tijdens de bombardementen in 1944 tijdens het schuilen onder die berg bieten. Zij trouwden in 1947. Er werd kort na de oorlog wel het één en ander naar buiten gebracht, echter later is er over de oorlog nooit veel meer gesproken. Waarom? Ik weet het niet. En ik… ik heb er ook nooit meer verder naar gevraagd. Later, heel veel later en nu, denk ik, had ik maar meer gevraagd.

Ook is er bij ons thuis nooit over het POB, Politie Opleidings Bataljon gesproken. Wel dat er goede en foute politiemensen waren. De Duitse bezetter probeerde d.m.v. deze opleidingsschool meer controle te krijgen over het politieapparaat. Jonge mannen dachten hier goed aan te doen om deze opleiding te volgen, zodat ze niet in Duitsland te werk zouden worden gesteld. Maar naar gelang hun werkzame periode waren heel veel agenten het niet eens met de methoden. Ze probeerden, wanneer ze de mogelijkheid hadden, o.a. onderduikers die ze moesten arresteren te waarschuwen. Maar werden ze gesnapt in deze handeling, dan werden ook de families van hen opgepakt en eventueel naar concentratiekampen gestuurd. Dus het was een zeer moeilijke en riskante afweging om goed te willen doen.

“Vrijheid is niet meer zo vanzelfsprekend”  

Nu ik taalles geef aan vluchtelingen uit Syrië, Oekraïne, Turkije wordt ik door de meegemaakte gebeurtenissen van hen nog meer opmerkzaam gemaakt hoe belangrijk het is om vrij te zijn. De keuzes die de ‘goede’ agenten in Nederland tijdens de oorlog probeerden te maken is vergelijkbaar met de keuzes die de vluchtelingen onder hun regime hebben gemaakt. En die keuze hield in, dat wanneer zij werden opgepakt, ook hun familie gevaar liep. Een vluchteling uit Syrië, een advocaat daar van beroep, liet mij een video uit zijn periode van advocaat zien van een demonstratie met veel advocaten tegen het regime, waaronder hij. Hij werd opgepakt, is in de gevangenis beland. Daarna werden ook zijn broers opgepakt en mishandeld. Eén van hen is daarbij overleden. Zo zijn er meer verhalen. Ik ben trots op deze mensen, die proberen in een nieuw land een bestaan op te bouwen, de taal te leren. En ik ben blij, na al hun nare belevenissen, ze daarbij te kunnen helpen.

 Last but not least: Laat kinderen gewoon kinderen zijn en gun ze een uitje naar de Efteling!  

 

Nachtegaal

 

Nachtegaal

Vandaag viert Nederland feest. Koningsdag. Veel activiteiten worden overal georganiseerd en veel kinderen en mensen zullen er plezier aan beleven. De zon schijn, het belooft voor al diegenen een mooie dag te worden.

Er gebeurt veel in de wereld. Machtsverhoudingen, oorlog, het onder druk staan van de democratie. Ik sta er bij tijd en wijle bij stil, ik denk erover na, maar daarnaast sta ik stil bij de eenvoudige momenten in mijn dagelijkse leven. Nu is het Lente en de Lente vind ik één van de mooiste jaargetijden. Ook hoopvol, omdat alles weer wordt vernieuwd, de natuur opbloeit, jong leven.

Straks arriveren weer de eerste zwaluwen. Ik zie er altijd naar uit. Ik draag al jaren een kettinkje met daaraan een afbeelding van een zwaluw. Voor mij betekent de zwaluw vrijheid. En dan niet in de zin zoals vluchtelingen, of een bevolking aan vrijheid worden onderworpen. Echter meer in de zin van vrij zijn om te reizen. Reizen vind ik leuk. Mensen ontmoeten in andere landen bijvoorbeeld. De sfeer proeven van andere gewoontes en culturen.

In het Zuiden van Frankrijk begint de Lente iets eerder dan hier in Nederland. De eerste vogel, die ik hoorde tijdens mijn jarenlange verblijf daar was de nachtegaal, Hij kondigde de komst van de Lente aan. Dikwijls lag ik in de nacht naar zijn prachtige gezang te luisteren. De omgeving waar ik verbleef was donker, zonder lichtvervuiling zoals dat in ons kleine landje voorkomt. Tijdens de avond waren alle sterren en zelfs de Melkweg helder te zien.

 Ik heb genoten van zijn zang en moet er nog vaak aan terugdenken, want in mijn omgeving hoor ik deze vogel niet met zijn prachtige lied. Daarom als herinnering onderstaand gedicht.

Nachtegaal

De slaap kan ik niet vatten.

Het is donker, het is stil.

Geen ademteug, geen arm die rust op mijn bil,

of een lijf, dat mij warm houdt.

Dan ineens vanuit het woud,

klinkt een liefdevol gezang.

Een serenade vol verlangen

Uitnodigend

in een crescendo van toenemende klanken.

Spannend,

Maar ook hoopvol voor een nieuw begin,

omdat liefde overal is.

En dat het morgen weer licht wordt

na de duisternis.

 

Voetstappen

 

Voetstappen

Op mijn telefoon heb ik een App die mijn dagelijkse voetstappen telt. ‘Voor een gezond leven’, staat er dan bij. Het is leuk om te weten, te meten wat dagelijks bewegen oplevert. Niet zozeer om te weten wat het voor mijn gezondheid zou kunnen bijdragen, want sporten deed ik toch altijd al. Gewoon ook omdat ik het leuk vind. Intensief sporten, zoals volleyballen, mijn lievelingssport, doe ik nu niet meer. Maar dagelijks ga ik graag naar buiten en  trek mijn wandelschoenen aan.

Vele stappen heb ik in mijn leven gemaakt. Stappen gezet om een doel te bereiken. Voorziene stappen, maar ook onvoorziene stappen. Soms stapje voor stapje, maar soms ook, wanneer het meezat grote stappen. Wanneer ik zo stapsgewijs door mijn leven wandel voel ik mij een tevreden mens.

“Af en toe heb je als mens moed nodig om een stap te zetten”.

Mijn grote stap was mijn verhuizing, nu bijna 9 jaar geleden naar Zuid Holland. Helemaal een nieuwe koers inslaan. Nieuwe mensen leren kennen, nieuwe omgeving verkennen, ander vrijwilligerswerk oppakken. Nu zet ik mijn voetstappen in de Hoeksche Waard. Wandel over het schelpenpad naast ‘De Vliet’ en  over de dijk naast de rivier ‘De Oude Maas’. Steeds wanneer ik langs de rivier loop, denk ik aan de voetstappen die ik heb achtergelaten langs de rivier ‘DE IJssel”. Deventer de plek, de stad waar ik mijn stappen naar mijn volwassenheid heb gezet. Waar ik mijn grote liefde heb ontmoet. Waar ik op school, en… maar ook soms thuis de hakken in het zand zette. Het is nostalgie, maar wat zou ik graag nog eens wandelen over mijn voetstappen van eens, lang geleden. Door de stegen, door de winkelstraten en over “De Brink”.

Henri de Regnier: Les premières heures de l’amour sont comme les premiers pas sur la neige.

De eerste uren van de liefde

zijn als eerste stappen in de sneeuw

Natte brandende kou

het smelten van gevoelens

stap voor stap ontdekken,

of ik van je hou.

Wat is het mooi, wanneer je met een partner in een harmonieuze tred de stappen in het leven kunt zetten.

Het leven is een trein, stap in. Khaled Hoesseini

     

Kracht

 

Kracht

De zon kan nog alle plekken bereiken

Kale takken reiken reikhalzend naar het licht

De natuur laat het winterseizoen verstrijken

Het is haar kracht die voor tegenslag zwicht

Takjes en bladeren kraken onder mijn schoenen

Mieren kruipen over mijn voet

Bijen laten hun vleugels zoemen

bij het vinden van nectar die hen voor tegenslag behoed

Zoals ook een mens vanzelf moet ademen

al heeft men moeite met tegenwind

zuurstofrijk bloed stroomt door de aderen

Men zo daarmee kracht en energie bij tegenslag vindt.

Stilte en rust zijn maar schijn

Mijn hart klopt waar eens mijn huis stond

Niets is meer zoals het zou moeten zijn

Wat rest is enkel barre grond

Maar ik ben opnieuw herrezen

Veel is nu weer gewoon

Kracht schijnt alles bij elkaar te klemmen

in het land, het land waarin ik nu woon

 

 

 

 

 

 

 

 

Lentekriebels

 

Lentekriebels

Ik ben al een tijdje wakker en lig nog wat te soezen. Ik hoor vogels fluiten en ik denk, maar het is nog donker, die beginnen vroeg! Maar dan kijk ik op de wekker en is het kwart voor zeven. Door een kiertje in de gordijnen zie ik dat het langzaam aan licht begint te worden. Weer een nieuwe dag met vaak dezelfde routines, maar ook verwachtingsvol. Benieuwd naar wat er afgelopen twaalf uur tijdens mijn slapen is gebeurd. Nieuwgierig naar wat deze nieuwe dag mij zal brengen. Echter het nieuws op het vroege ochtendjournaal brengt zoals gewoonlijk geen erg goed nieuws, behalve de verwachting van het weer. Het belooft een zonnige dag te worden met aangename temperaturen.

Lentekriebels, dat is mijn gedachte. De zon geeft meer vitaliteit. Laat na de donkere periode van de winter de stemming veranderen. Ik wil de deuren openzetten, ik wil naar buiten. De was kan weer buiten gedroogd worden. Voorzichtig komen er al groene blaadjes tevoorschijn aan de struiken zag ik gisteren tijdens mijn wandeling door een park. Weliswaar een park aan de rand van de stad Dordrecht, maar ondanks de drukte van het verkeer was het in een gedeelte van het ‘bos’ bijna niet hoorbaar. In de stilte de vogels horen fluiten. De zon die door de bladeren de lichtjes op het pad vooruit schijnt. Dan voel ik nattigheid aan de rand van mijn haar en mijn aan mijn slaap. Bah, een vogel die wat heeft laten vallen. Ook dat is de natuur, maar eerlijk gezegd, ik ben er niet blij mee. Gelukkig heb ik papieren zakdoekjes om het ergste er af te vegen. Thuisgekomen spring ik gelijk onder de douche, was mijn haar grondig, pas dan voel ik mij weer fris.

 De vogels zullen dan al wel meer hoorbaar zijn, maar of zij al de lentekriebels voelen ook al is het  mooi weer, dat zal nog wel even duren. Wij mensen bloeien ook weer helemaal op bij de langere dagen, het licht van de zon en het opbloeien van alles in de natuur. Ik vond een leuk passend artikel van Felix Timmermans: Pieter Bruegel uit 1928:

Een jeukend geluk kraakte er in de schietende hagen en in de dierkes, klein en groot. Ge rookt het koppelen en het paren in de lucht en de blijdschap van eieren te gaan leggen. En hij werd zo ook een lentekriebeling gewaar, van in zijn tenen tot in zijn haar. Iets dat hij nog niet kon benoemen, of zeggen.

“Wat heb ik op mijn leeftijd aan lentekriebels?” Uit Club Kroniek 01-04-1942.

Nou best wel wat, was mijn gedachte na het lezen ervan. Ook op oudere leeftijd zijn de gevoelen niet veranderd. Het lijf veranderd met de jaren, het is niet meer zo soepel, de huid is minder elastisch en er groeit haar, waar het niet moet groeien. In wezen veranderd het gevoel naar liefde, romantiek en seksualiteit niet. Dus… lentekriebels zijn er voor jong en oud.

Vriendin

 

Vriendin

Zij loopt met mij mee

waar we ook gaan,

 het maakt haar niet uit.

peilt mijn idee

van hetgeen mij bezighoudt.

Ze is naast mij.

Ze volgt mij overal.

Is altijd bij mij,

maar bovenal,

ze geeft mij raad.

Ze zit, of ligt naast mij,

op de bank, of in bed

ook al is het laat.

Ze geeft mij troost.

laat mij anders denken.

Is de arm om mijn schouder

die mij liefhebbend koost.

Ze is mijn gids,

begeleidt mij op de hobbels in mijn leven.

Luistert, fluistert,

zij is

altijd

niet voor even.

Ze is mijn ‘ik ‘, ze is mijn “zijn”.

 

Hoop

 

Hoop

De laatste dagen is de hemel strakblauw en kleurt en fleurt de zon de wereld op. Het helpt om alle snel opvolgende  gebeurtenissen in de wereld wat te nuanceren, wat te minimaliseren. Afgelopen zondag hadden vriendin en ik besloten om van het mooie weer te genieten, naar buiten te gaan, wandelschoenen aan, de meters onder onze voeten laten verdwijnen terwijl we genoten van het mooie winterweer. Op een beschut bankje de zon ons gezicht laten verwarmen. De zon krijgt al wat meer kracht, daarom vind ik in deze periode van het jaar, ook al was het deze middag behoorlijk koud, die eerste zonnewarmte op mijn gezicht heerlijk.

Toen we samen zo op het bankje zaten, met ons gezicht geheven naar de zon, bespraken we dat het bijna niet voor te stellen is, dat op dit moment, er zoveel vijandigheid wereldwijd aanwezig is. Enkele machthebbers de power hebben, de kans krijgen om op een ondenkbare manier te heersen. Waar zal dit allemaal op uitdraaien in de komende tijd? De tijd dat onze kleinkinderen opgroeien? Daar hadden we natuurlijk geen antwoord op, maar zorgen zijn er wel.

Gisteravond meldde het journaal, dat de kaarsjes in de basiliek St. Jan te Den Bosch niet aan te slepen waren. Mensen veel vaker een kaarsje op steken. Mensen die aan het woord kwamen en de reden uitlegden waarom nu in deze periode, vertelden dat ze hun gedachten even de rust gaven om in alle stilte alles te overdenken. Troost zouden vinden, maar ook hoop. Een kaarsje op steken doe ik dikwijls wanneer ik een deur van een kerk open zie staan. Waar ik dan ook ben. Afgelopen jaar was ik met mijn zoon in Avignon in Frakrijk. We gingen een kerk binnen, staken allebei een kaarsje aan en stonden even stil met onze gedachten. Men hoeft helemaal niet gelovig te zijn om in een kerk een kaarsje op te steken. Ik ervaar dat het een moment is om alle hectiek rondom mij heen, in mijn leven, even te vergeten en om stil te staan bij mijn persoonlijke gevoelens. Gegarandeerd komt dan het moment, dat ik emotioneel word. Tranen over het verlies van mijn man en familieleden. Mijn zoon sloeg een arm om mij heen. Zo geeft een kaarsje opsteken licht en hoop op betere tijden, herinnerd aan verbondenheid. En die arm om mijn schouder was genegenheid tussen ons. Wat eenvoudig een kaarsje opsteken niet kan doen.  

Afgelopen zaterdagmiddag werd ik door een cursiste uitgenodigd om in het centrum een bakkie te doen. Letterlijk schreef ze het zo. Tijdens de cursus maken we ook gebruik van het boek “Koffiepraatjes”. Het boek behandeld de spreektaal. Spreektaal is vaak voor anderstaligen moeilijk te herkennen omdat we woorden en gezegdes gebruiken  die in artikelen, of boeken, of krant zelden gebruikt worden. “Uit je dak gaan” bijvoorbeeld. Dak? Een dak van een huis? Of een uitspraak, die is met de noorderzon vertrokken. Wij Nederlanders zijn ons daar niet meer van bewust. Het is leuk om op deze manier daar op geattendeerd te worden. Het geeft mij een hernieuwde kijk op mijn moedertaal.

Het blijft moeilijk voor sommige anderstaligen om het Nederlands te leren, vooral wanneer ze in het land waar ze vandaan komen, weinig, of soms ook geen opleiding hebben genoten. Maar wanneer ze zichzelf willen inzetten, zal ik blijven proberen hen te helpen. En ik blijf hoop houden, dat het hen een keer zal lukken zich tenminste een beetje verstaanbaar te maken in een voor hen vreemde taal.